Başyayla elması ve faydaları

Bir cennettir Başyayla….

Öncelikle Başyayla hakkında biraz bilgi sahibi olalım. Orta Torosların Güney yamaçlarında kurulu Karaman İlinin Güney kesiminde yer alan Başyayla İlçesi Karaman İline karayolu ile 180 km uzaklıktadır. Toplam 102.130 dekar alana sahiptir.

İlçenin en yüksek kesimi Merkez- Barcın Yaylası arasındaki karayolu güzergâhının da geçtiği 1600 metre rakımındaki Keben olarak adlandırılan dağlık bölgesidir. Kışla köyünün de kurulu olduğu İlçenin Güneyindeki vadide rakım 1000 metre civarındadır. Serper Köprüsünde rakım 800 metreye kadar düşmektedir.

Başyayla ve çevresinin iklimi genel karakteriyle Akdeniz iklimine benzeyen karasal iklim özelliklerinin de görüldüğü yüksek bir yayla ve dağ iklimidir. Akdeniz iklimi ile İç Anadolu karasal iklimin aynı anda görülen tipik bir geçiş bölgesidir.1500 m. ile 2000 m. arasındaki bölgelerde Meşelikler, köknar, ladin, karaçam, ardıç ve sedir gibi ağaç türleri ormanlıklar yer alır. Akdeniz ve İç Anadolu gibi iki ayrı iklimin tipik özelliklerini bir arada toplayan Başyayla ve yöresinde en soğuk ay (Ocak) ortalaması (-4.-8 C), en sıcak ay (Temmuz) ortalaması takriben (25-28 C)'dir. Çevrede ilkbahar diğer mevsimlerin yanısıra son derece güzeldir. İlkbaharla coşan pınarlar, dereler, kiraz ve elma ağaçlarının hoş kokulu çiçekleri,  dağlarında ötüşen keklikler, kumrular, ibibikler, yusufçuk kuşları ve birçok çeşidin bulunduğu kuş sesleri yöreye hayat veren doyumsuz bir manzara meydana getirir. Havalar İç Anadolu'da olduğu gibi birdenbire değil, ağır ağır ısınır. Başyayla'nın hasat mevsimi sonbahardır. Bu mevsim çok renkli, verimli, hareketli ve fevkalâde güzeldir. Kış ağır ağır ve kendini htirerek gelir. Yağışların ortalaması 45-60 cm. arasındadır. Başyayla ilçesi adı ile özleşerek yüksek bir yayla karakteri arz etmekte olup, kışlar kar yağışlı soğuk olup, yaz aylarında ise sıcaklık ortalaması mevsim normallerinde geçmektedir. Güney kesimleri eğimli arazilere sahip olan İlçenin, merkez ve köylerinde tabii yapının izin verdiği tarım uğraşı hâkimdir.

İlçe merkezi ve köylerinden Bozyaka ve Üzümlü zirveleri ormanlık dağ yamaçlarında vadi tabanına doğru inen arazilerde, Kışla ve Büyükkarapınar köyleri düz, geniş ve verimli vadi tabanlarına kurulmuşlardır. İlçenin Kuzey, Doğu, Batı yönleri dağlarla çevrilmiştir. Güney yönünde ise Göksu Nehrinin kolu Kurtlu çay (İvzit Deresi) akarsuyunun yatağının bulunduğu vadi uzanmaktadır. İklim bakımından tipik Akdeniz karakteri gösteren İlçede yazları kurak ve sıcak kışları ılık ve kar yağışlı geçmektedir.

Zeytin, incir, nar gibi ılıman iklimi seven meyveler rahatlıkla yetişebilmektedir. Meyve ve bağ alanlarıyla kaplı ilçe arazisinin ormanlık sahaları da ladin, ardıç, sedir ve çam ağaçlarıyla kaplıdır. Böylesine güzel, oksijen ve güneş ışığının bol  olduğu bir ortamda nasıl olsun da yetişen meyveler meşhur olmasın öyle değil mi?

-Evet öyle.

Başyayla 'nın tüm kesimlerinde elma üretimi mevcuttur. Fakat halk bu üretimden hakkını ne kadar alabiliyor orası tartışılır ama biz bu gün üretilen elmanın faydalarından bahsedelim ve mutlaka her gün en az 1 tane elma yemeye gayret edelim. Binlerce farklı çeşidi olan elmayı her mevsim yiyebiliyoruz. Elmayı soymadan yemeniz en makbulü çünkü kabuğunda çeşitli lifler ve vitaminler barındırıyor. Kolesterolü düşürmeye yardımcı olur: Bir orta boy elma, yaklaşık 4 gr. lif içerir. Çeşitli çalışmalara göre, günde iki adet orta büyüklükte elma yemek, kolesterol seviyesini yaklaşık yüzde 16 oranında düşürür. İçeriğindeki çözünebilir lif pektin, kötü kolesterolü (LDL)’yi düşürürken, iyi kolesterol (HDL) oranını yükseltir. Bir besinin iyi lif kaynağı kabul edilmesi için en az 2.5-3 gr. lif içermesi gerekir. Elmayı iyi lif kaynakları arasında sayabiliriz. Günde yaklaşık 25-40 gr.     arasında lif alımı önerilir, kadınlar için     25 gr. erkekler içinse 38 gr.’dan daha fazla lif tüketilmesi önemli.

Tok tutar: Elmanın içeriğinde bulunan lif, aynı zamanda uzun süre tok hmenizi sağlar. Bir büyük boy elma yaklaşık 95, ufak boysa 60 kaloridir. Fazla kalori almadan uzun süre tok kalmak kulağa oldukça hoş geliyor değil mi? Ancak elma yediğinizde daha fazla acıkıyorsanız üzerine tarçın ilave edebilir veya yanında biraz badem ya da ceviz yiyebilirsiniz.

Solunum sorunlarını önler: Haftada beş veya daha fazla elma tüketmek, içeriğindeki (özellikle kabuğunda bulunan) quercetin adlı anti-oksidandan sayesinde daha iyi akciğer fonksiyonu sağlar.  2007 yılında yapılan bir çalışmada, düzenli olarak elma tüketen kadınların çocuklarında astım gelişme riskinin daha az olduğu bulundu.  

Griple savaşır: Elma, içeriğindeki  C ve E gibi anti-oksidan vitaminlerle bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı vücut direncini artırır. Bir orta boy elmadaki C vitamini yaklaşık 8 mg. kadar. Günlük alınması gereken C vitamini, erkek ve kadınlar için 90 mg. olduğu bilgisine dayanarak, bu değerin günlük ihtiyacın yaklaşık yüzde 12’sini karşıladığını söyleyebiliriz. Yaklaşan soğuk günler ve gribe karşı daha güçlü durmak için elmayı yanınızdan eksik etmeyin.

Diyabet riskini azaltır: ‘Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayımlanan bir çalışmada elma, armut ve yaban mersininin içeriğindeki antosiyaninlerin tip 2 diyabet gelişimi riskini azalttığı bulundu. Araştırmacılar kırmızı, mor ve mavi renkli sebzeyle meyvelerin de aynı etkiyi gösterebileceklerini belirtti. Meyve çeşitliliği yaratmak için sofranızda bu renkleri bulundurun.

Beyin gücünü artırır: Elma, sinir hücreleri arasındaki bağlantıyı sağlayan asetilkolin artışını sağlar, böylece alzhemir gelişimini azaltarak hafızayı destekler. 2004 yılında yapılan bir çalışmaya göre, anti-oksidan bakımından zengin diyetler de aynı etkiyi gösterir.  

Kanser hücreleriyle savaşır: 2004 yılında Fransız araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışmada, elmanın içeriğinde bulunan kimyasalların kolon kanserini önlemeye yardımcı olduğu bulundu.

2007’deki başka bir araştırmadaysa elmanın içinde bulunan triterpenoids adlı bileşenin akciğer, kolon ve meme kanseriyle savaşmaya yardımcı olduğu ortaya çıktı.

Ayrıca elmadaki çözünen ve çözünmeyen lifler, toksik maddelerin dışkıyla atılmasını sağlayarak kansere karşı koruyucu etki gösterir.

Bu kadar faydasını saymışken bir de elmalı bir tarif paylaşarak veda edelim.

ELMALI TARiFLER

Fırında elma: Elmaları ortadan ikiye bölün, üzerine pekmez veya balla tarçın ilave ederek fırınlayın. Üzerine ekleyeceğiniz bir top light dondurmayla yiyebilirsiniz.

Tarçınlı elma çıtırı: İki orta boy elmayı çok ince şekilde dilimleyin. Fırın tepsisini yağlı kağıtla kaplayın ve üzerine elmaları dizin. Ayrı bir kapta 1 çay kaşığı tarçın ve 1 yemek kaşığı esmer şekeri karıştırıp meyvelerin üzerine serpin. Önceden ısıtılmış 200 derece fırında yaklaşık yarım saat (meyveler çıtır hale gelene kadar) pişirin.