Nöbetçi Eczaneler
Hayal – Proje – Gerçekleşme
“Yazılacak Daha Çok Şey var” TYB’nin bir sloganıdır.
Üyesi bulunduğum Türkiye Yazarlar Birliğinin bu rehber sloganından hareketle hayallerimi süsleyen birçok kitap çalışmam oldu.
Bu çalışmalarımın şu anda kırkıncısını ele almış bulunmaktayım. Bu kitap projelerinden bu yıl bastırmayı planladığım beş eserle beraber 15 tanesini basılmış sayıyorum.
Bu yıl basılmasını planladığım beş eser:
1- Evliya Çelebi’nin Konya – Karaman – Mersin Günleri
2- 70. Yılında Mahallemiz Pınargözü (Güneyyurt)
3- 135. Yılında Kırkkuyu (Kulu – Konya)
4- Gargaralı Hasan Hüsnü: Kur’an Okumada Harflerin Ruhu
5- 1921 Ermenek Olayları ve Adana – Konya Salnamelerinde Ermenek.
Kırka kadar diğer projelerim Başyayla Kitabının sonunda mevcuttur.
Hayal
Taşeli merkezini teşkil eden Ermenek, Başyayla ve Sarıveliler ilçeleriyle doğum yerim olan Güneyyurt beldesiyle alakalı beş kitap bastırmak. Bu hayalim Başyayla Kitabının masaya konmasıyla Allah’a sayısız şükürler olsun ki gerçekleşmiştir.
Ben bunlara “Taşeli Beşi Bir Yerde” diyorum ki sırasıyla:
1- Bütün Yönleriyle Güneyyurt / Gargara 2016
2- 1830 Ermenek Nüfus Kayıtları 2017
3- 1830 Sarıveliler Nüfus Kayıtları 2018
4- 1845 Ermenek ve Köyleri Hane Mal kayıtları 2019
5- Başyayla 1830 Nüfus ve 1845 ve Hane Kayıtları 2021
Manevi destek görülürse bunlara Taşeli’yle alakalı iki hayalimi de eklemek istiyorum:
6- 1830 Ermenek Köyleri Nüfus Kayıtları (25 köy ilgi bekliyor)
7- 1845 Sarıveliler ve Köyleri Hane Kayıtları (İlgi bekliyor)
Proje
Başyayla Kitabı Projesi
Taşeli’nin yukarıda saydığım Ermenek merkez, Ermenek köyleri, Güneyyurt ve Sarıveliler kitapları basıldıktan sonra Başyaylalı dostlarımızın, hemşerilerimizin yüzüne daha gururla bakabilmek için Başyayla Kitabı projemi dört yıl önce Sayın başkanımız Şerafettin Bulgurcu beye açmıştım. Çok sıcak karşıladılar.
Şahsen bu esnada hummalı bir çalışmayla kitabın ana konusu olan 1830 ve 1845 Başyayla Nüfus ve Hane Kayıtlarını Osmanlı Arşivinden alarak çevirmeye başladım.
2020 yılının ilk aylarında elimde bir kitap taslağıyla şimdiki başkanımız Sayın Ahmet İpek beyi makamında ziyaret ettim. Ben oradayken Kaymakam Bey de geldiler, onlara daha önce basılan Taşeli kitaplarını göstererek Başyayla’mız için de böyle bir eser yapalım, dediğimde hararetle destek oldular.
Korona salgını nedeniyle bir süre işler yavaşlasa da şahsen kitaba son halini vermek için çalışmalara devam ettim. Ana taslağı İstanbul’dan Sayın Sabri Özen hocamız tashih edip gönderdiler.
2020 yılı Temmuz ayında Konya’daki esnaf arkadaşlara destek konusunu açtığımda umduğumun üzerinde bir alaka gördüm. Esnaf ve iş insanlarından kartvizit koyarak ön alım garantisi fikrini başkanımıza da açtığımda onlar da hemfikir oldular.
Hemen, Türkiye çapında bildiğimiz veya bildiğimizin bildiği esnaf ve iş insanlarımıza ulaşarak ön alım taahhüdüne karşılık 24 kartvizit hazırladık. Belediyemiz de 250 adet alım taahhüdü yapınca 2021 tarihinin Ocak ayı sonunda kitabın basılıp masamıza konabilmesi için her şeyi planladık.
Kartvizitleri kitabın kapakları içinde ve arka sayfada görebilirsiniz. Kapak içindeki renkli olanlar 10’ar kitap, arka sayfada renksiz olanlar beşer kitap ve iki tam sayfa tanıtım yapan iş insanlarımız ise ellişer kitap aldılar.
Hepsine ayrı ayrı buradan da teşekkür ediyorum, Allah razı olsun, tuttukları altın olsun!
Kartvizitlerin dışında alım sözü verenler de oldu. Bu değerli hemşerilerimizi de burada anmakta bir sakınca görmüyorum ve teşekkürle anıyorum:
Almanya’dan Sayın Mehmet Bulgurcu 100 kitap, İstanbul’dan Sayın Sabri Özen hocam 30 kitap, Karamandan Eğitim-bir-sen başkanı Sayın Yunus Özdemir 20 kitap, Konya’dan Başyayla Vakfı ve derneği 20 kitap, yine İstanbul’dan Sayın Av. Mehmet Küçük 10 kitap, Konya’dan Sayın Mehmet Atasoy 10 kitap, Başyayla’dan Başköy muhtarımız Sayın Bilal Göknar beş kitap aldılar.
Kitap basıldıktan sonra geçen hafta itibarıyla Başyayla’nın bütün mahalle ve köylerini de gezerek emanetleri başta belediyemiz olmak üzere teslim ettim.
Gerçekleşme
Planladığımız gibi tam verdiğimiz tarihte Başyayla Kitabının basımını yukarıda ve kitabın kapak sayfalarında ad ve unvanları geçen (ve geçmeyen) değerli belediyemizin ve esnaf – iş insanlarımızın katkılarıyla projemizi gerçekleştirdik. Allaha hamdolsun!
Kitapta ne vaat ettik?
Başyayla Kitabının omurgasının baştan beri 1830 ve 1845 Başyayla Nüfus ve Hane Kayıtları olduğunu anons ettik. Ancak bununla beraber Başyayla hakkında belediyemiz yazı işleri müdürü Sayın Emin Çetiner Bey kardeşimin verdiği bilgi ve belgeleri de koyduk.
Ayrıca bazı yazar arkadaşlarımızın makale ve şiirleri, Başyayla Tarihi ve folkloru hakkında da önemli eklemeler yaptık. Esnaf telefon rehberi koyduk.
Kitap basıldıktan sonra yazılı ve internet medyasında geçen aşağıdaki haber metni içerik hakkında doyurucu bilgi vermektedir.
Saygıyla arz ederim!
Başyayla Kitabı Çıktı
Karaman Taşeli bölgesinin ve Orta Torosların şirin ilçesi Başyayla’nın kitabı çıktı.
Yazarımız Mükremin Kızılca’nın Taşeli ile alakalı beşinci, genel alanlarda da 12. Eseri olan kitapta Başyayla’nın bağlı köy ve mahallelerinin dünü ve bugünü ele alınıyor.
Tam adı: “Başyayla 1830 Nüfus – 1845 Hane Kayıtları ve Dünü Bugünü” olan 250 sayfa, büyük boy ve 1. Hamur kağıda basılan kitabın önsözünde şu bilgilere yer veriliyor:
“Elinizdeki bu eser, hiçbir yorum içermeden Başyayla ve köyleri 1830 nüfus defterlerinin ve 1845 hane kaydı temettüat defterlerinin birebir çevirisidir.
1830 ve 1845’deki köyler, lakaplar, sülaleler, talebeler, meslekler, yaşlarıyla şemailleriyle bütün aile reisi babalar, torunlar, imamlar, muhtarlar, müderrisler, camiler, mescitler ve daha nice orijinal bilgiler ilk defa günümüz Türkçesiyle analizler yapılarak kitaplaştırdık.
Elinizdeki bu kitapta, 1830 yılındaki nüfus sayımında:
Başköy 139, Lafza 154, Gerde 56, Kışla 74, Davdas 245, Büyük Karapınar 141 kişi olmak üzere toplam: 809 erkek nüfus yaşamaktaydı. Bu rakama bu kadar da kadın ilave edersek Başyayla’da o tarihte 1618 kişinin yaşamakta olduğuna şahit oluyoruz.
Bundan 15 yıl sonra 1845’te yapılan temettüat yani hane ve mal sayımı kayıtlarında da:
Başköy 82, Lafza 68, Gerde18, Kışla 32, Davdas 89, Büyük Karapınar 56 hane olmak üzere toplam: 345 hane yer almaktaydı. Bu rakamı ortalama dört çocuklu bir aile esas alarak altıyla çarparsak Başyayla’da o tarihte yaklaşık 2070 kişinin yaşamakta olduğunu görürüz.
Başyayla ve köylerinde H.1260-1261 / M.1844-1845 yılında Osmanlı devletinde yapılan bu sayımda teker teker ele alınan hanelerin Temettüat kayıtlarıyla neleri öğreniyoruz?
Şimdi bunları bir de madde madde sıralayalım:
1- Köyün veya mahallenin imamı, genellikle birinci sırada yer alır.
2- Köyün veya mahallenin muhtarı
3- Köyün veya mahallenin büyük ve küçükbaş hayvan sayısı
4- Kaç dönüm ekenek arazi olduğu
5- Kaç hane olduğu
6- Her hane reisinin mesleği ve sanatı
7- Her hane reisinin lakabı ve baba adı
8- Ekilen tarım ürünlerinin miktarı, dönüm sayısı ve onda bir zekâtı (öşür)
9-Yük taşıma amaçlı eşek, at ve katır sayısıyla sağmal süt hayvanlarının sayısı ve gelirleri.
İyi bir gözle bakıldığında bu iki tarihteki (1830 ve 1845) kayıtlarda herkes büyük dedesini görebilmektedir. Ancak lakapların sık değişmesi nedeniyle biraz sıkıntı olabiliyor.
Gerek 1830 gerek 1845 yılındaki bu sayımlarda Başyayla’da yeni kurulan; Yenimahalle, Göztepe ve Şirindere Mahallelerini bulamıyoruz, zira o tarihte ancak bu altı yerleşim yeri vardı.
Bu üç mahalleden hemşerilerimizin dedelerini daha önce ait oldukları Lafza köyü içinde aramaları gerekiyor.
Başyayla ilçemizin sembolleri niteliğindeki Kutbu’l-Aktab hazretleri, Davdas Paşabeyleri ve Hisarönü / Lauzados ile Zenonopolis antik kentleri sağlam kaynaklardan yararlanılarak yeterince yer almıştır.
Davdas – Üzümlü köyümüzün bu iki tarihte Nevahi ilçesi merkezi olduğu belgelerle kanıtlanmıştır.
Böylece yüz yıllar önceden bu yurt köşesinde bir kaza – hükümet merkezine daima ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Bu hakikat ışığında Başyayla’mızın ilçe yapılmasının tarihi bir zaruret gereği olduğu ortaya çıkmıştır.
Nevahi kazasının kadıları zaman zaman Lafza’da da ikamet ederek Kutbu’l-Aktab Ahmet Efendi hazretlerinin vergi muhassılı olarak 16. Yüz yılda buraya yerleşen dedesi Ali Efendi’nin hatırası yâd edilmiştir.”
Yazarımın Mükremin Kızılca şu açıklamayı yaptılar:
Başyayla kitabı değerli Başyayla belediyemizin ve kadirşinas iş insanlarımızın katkılarıyla basılabilmiştir. Hepsine alenen teşekkür ediyorum.
Başyayla kitabını almak isteyenler Mükremin Kızılca adıyla sosyal medyadan ve 05357386854 numaralı hattan irtibata geçebilirler.
YORUMLAR